Mechanizm podzielonej płatności (ang. split payment) został wprowadzony w Polsce w 2018 roku jako jedno z narzędzi uszczelniania systemu podatkowego i walki z wyłudzeniami VAT. Przepisy dotyczące split payment zakładają, że płatność za towary lub usługi objęte mechanizmem trafia na dwa osobne rachunki: kwota netto na rachunek rozliczeniowy sprzedawcy, a kwota VAT na specjalne konto VAT, którym można zarządzać tylko w określony sposób.
Jak działa split payment?
Mechanizm podzielonej płatności jest obowiązkowy dla określonych transakcji, głównie w sektorach o wysokim ryzyku oszustw podatkowych, np. w branży budowlanej, elektronicznej czy paliwowej. Dla innych przedsiębiorców jego stosowanie jest dobrowolne. System działa w następujący sposób:
Od momentu wprowadzenia mechanizmu podzielonej płatności można zauważyć kilka pozytywnych efektów:
Split payment nadal jest skutecznym narzędziem uszczelniania systemu podatkowego, ale budzi mieszane uczucia wśród przedsiębiorców. Dla administracji skarbowej pozostaje ważnym narzędziem eliminowania oszustw podatkowych, jednak dla firm oznacza ograniczenie elastyczności finansowej. Obecnie split payment działa i nadal jest stosowany w wielu branżach. Nie przewiduje się jego likwidacji w najbliższym czasie, choć pojawiają się głosy o konieczności wprowadzenia ułatwień, które zwiększyłyby dostępność środków zgromadzonych na rachunku VAT. Split payment jest nadal obowiązującym mechanizmem i spełnia swoją rolę w ograniczaniu wyłudzeń VAT. Niemniej jednak jego wpływ na płynność finansową firm i dodatkowe obciążenia administracyjne budzą wątpliwości.
Jak działa split payment?
Mechanizm podzielonej płatności jest obowiązkowy dla określonych transakcji, głównie w sektorach o wysokim ryzyku oszustw podatkowych, np. w branży budowlanej, elektronicznej czy paliwowej. Dla innych przedsiębiorców jego stosowanie jest dobrowolne. System działa w następujący sposób:
- Kupujący dokonuje przelewu z wykorzystaniem komunikatu przelewu split payment.
- Bank automatycznie dzieli płatność: kwota netto trafia na konto sprzedawcy, a VAT zostaje przekazany na specjalny rachunek VAT.
- Środki z rachunku VAT można wykorzystać jedynie do regulowania zobowiązań podatkowych lub płacenia VAT kontrahentom.
Od momentu wprowadzenia mechanizmu podzielonej płatności można zauważyć kilka pozytywnych efektów:
- Redukcja oszustw VAT – podzielenie płatności znacząco utrudnia wyłudzanie podatku VAT, co przyczyniło się do zmniejszenia luki VAT w Polsce.
- Większa kontrola nad przepływami finansowymi – przedsiębiorcy korzystający z systemu mają większą pewność, że VAT zostanie odprowadzony do budżetu państwa.
- Bezpieczeństwo dla kontrahentów – korzystanie ze split payment może stanowić pewną gwarancję, że dostawca nie zniknie z rynku bez uregulowania zobowiązań podatkowych.
- Ograniczony dostęp do środków na rachunku VAT – pieniądze z VAT są zamrożone na specjalnym koncie, co może powodować problemy z płynnością finansową firm.
- Dodatkowe obowiązki księgowe – obsługa split payment wymaga dostosowania systemów księgowych i większej dbałości o prawidłowe przelewy.
- Nie zawsze obowiązkowy, ale często wymagany – choć nie wszystkie transakcje muszą podlegać split payment, niektóre firmy wymagają go od kontrahentów, co komplikuje swobodę wyboru sposobu płatności.
Split payment nadal jest skutecznym narzędziem uszczelniania systemu podatkowego, ale budzi mieszane uczucia wśród przedsiębiorców. Dla administracji skarbowej pozostaje ważnym narzędziem eliminowania oszustw podatkowych, jednak dla firm oznacza ograniczenie elastyczności finansowej. Obecnie split payment działa i nadal jest stosowany w wielu branżach. Nie przewiduje się jego likwidacji w najbliższym czasie, choć pojawiają się głosy o konieczności wprowadzenia ułatwień, które zwiększyłyby dostępność środków zgromadzonych na rachunku VAT. Split payment jest nadal obowiązującym mechanizmem i spełnia swoją rolę w ograniczaniu wyłudzeń VAT. Niemniej jednak jego wpływ na płynność finansową firm i dodatkowe obciążenia administracyjne budzą wątpliwości.
