W Polsce po 1989 roku nie było jeszcze prawa, które zwalniałoby z płacenia ZUS od działalności zarobkowej. Działalność nierejestrowana jest więc przez wielu wyczekiwaną nowością. 30 kwietnia 2018 r. Konstytucja Biznesu otworzyła nowe możliwości dla wszystkich tych, którzy chcą rozpocząć pracę na własną rękę. Już teraz, bez konieczności rejestracji firmy, można spróbować swoich sił jako przedsiębiorca. Wszystko to w ramach tzw. działalności nierejestrowanej, która nazywana jest zamiennie działalnością "nierejestrową”.
Nowe przepisy
Od 30 kwietnia 2018 roku zaczęły obowiązywać przepisy Ustawy Prawo Przedsiębiorców, która w sposób całkowity zastąpi obowiązującą dotychczas ustawę o swobodzie działalności gospodarczej. W nowych przepisach zastosowano wiele ciekawych i rozwojowych rozwiązań. Oprócz istotnej zmiany dla małych przedsiębiorców, jaką jest półroczne zwolnienie ze składek ZUS, na szczególną uwagę zasługuje zniesienie obowiązku rejestracji w przypadku tych małych i najmniejszych przedsiębiorstw. To rozwiązanie, czyli zwana inaczej działalność nieewidencjonowana, budzi jednak wiele obaw i wątpliwości wśród wszystkich tych, którzy od dawna oczekiwali na uchwalenie nowych przepisów. Obawy wynikają z niejasności, które dotyczą m.in. kwestii tego kto i po spełnieniu jakich warunków będzie mógł skorzystać z nowego przywileju.
Komu przysługuje działalność nierejestrowana
Zgodnie z art. 5 Prawa Przedsiębiorców zawartym w nowych przepisach, działalność nie podlega obowiązkowi rejestracji wtedy, gdy miesięczny przychód z takiej działalności nie przekracza kwoty 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę. W związku z tym trzeba mieć na uwadze, że limit uprawniający do zwolnienia z rejestracji będzie kształtował się inaczej w latach kolejnych. Dla przykładu: obecnie minimalna pensja w stanie prawnym stanowi kwotę 2100 zł, w tej sytuacji w 2018 roku wspomniany limit będzie równy kwocie 1050 zł. Aby więc brak obowiązku dotyczył przedsiębiorcę, to miesięczny przychód jego działalności nie może przekroczyć kwoty 1050 zł.
Komu nie przysługuje zwolnienie
Należy zwrócić szczególną uwagę na fakt, że zwolnienie z rejestracji przysługuje jedynie osobom fizycznym, które to w sposób samodzielny podejmują działalność. Z tego też powodu zwolnienie z rejestracji nie przysługuje w przypadkach, gdy mowa o działalności wykonywanej w ramach spółki cywilnej. Zasadniczo więc działalność nieewidencjonowana ma zastosowanie w przypadku każdego rodzaju działalności. Działalności wymagające zezwoleń, koncesji lub licencji także zostały wykluczone z tego przywileju.
Okres przejściowy
Ostatnim ograniczeniem jest to, że każda osoba, która już prowadzi swoją działalność gospodarczą, nie będzie miała możliwości skorzystania przywileju działalności nieewidencjonowanej. Dzieje się tak za sprawą nowych przepisów, które mówią jasno o tym, że działalność nierejestrowaną będą mogli prowadzić jedynie ci przedsiębiorcy, którzy w okresie poprzednich pięciu lat nie prowadzili działalności gospodarczej. Jest to jednak mniej proste niż się wydaje. W przepisach wprowadzających ustawę Prawo Przedsiębiorców przewidziany jest pewnego rodzaju okres przejściowy. Za jego sprawą z działalności nierejestrowanej będą mogły skorzystać również te osoby, które: "w okresie 12 miesięcy przed dniem wejścia w życie ustawy (...) nie były wpisane do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (…) nawet jeżeli w okresie ostatnich 60 miesięcy przed dniem wejścia w życie tej ustawy wykonywały działalność gospodarczą."
Co to oznacza? Oznacza to nic innego jak to, że ustawa wyklucza z przywileju jedynie tych przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność gospodarczą obecnie a także tych, którzy prowadzili taką działalność po 30 kwietnia 2017 roku. W przypadku, gdy działalność została zakończona przed datą 30 kwietnia 2017 roku – w takim wypadku przedsiębiorca będzie mógł skorzystać z przywileju działalności nierejestrowanej bez obowiązku odczekania kolejnych 60 miesięcy.
Nowe przepisy
Od 30 kwietnia 2018 roku zaczęły obowiązywać przepisy Ustawy Prawo Przedsiębiorców, która w sposób całkowity zastąpi obowiązującą dotychczas ustawę o swobodzie działalności gospodarczej. W nowych przepisach zastosowano wiele ciekawych i rozwojowych rozwiązań. Oprócz istotnej zmiany dla małych przedsiębiorców, jaką jest półroczne zwolnienie ze składek ZUS, na szczególną uwagę zasługuje zniesienie obowiązku rejestracji w przypadku tych małych i najmniejszych przedsiębiorstw. To rozwiązanie, czyli zwana inaczej działalność nieewidencjonowana, budzi jednak wiele obaw i wątpliwości wśród wszystkich tych, którzy od dawna oczekiwali na uchwalenie nowych przepisów. Obawy wynikają z niejasności, które dotyczą m.in. kwestii tego kto i po spełnieniu jakich warunków będzie mógł skorzystać z nowego przywileju.
Komu przysługuje działalność nierejestrowana
Zgodnie z art. 5 Prawa Przedsiębiorców zawartym w nowych przepisach, działalność nie podlega obowiązkowi rejestracji wtedy, gdy miesięczny przychód z takiej działalności nie przekracza kwoty 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę. W związku z tym trzeba mieć na uwadze, że limit uprawniający do zwolnienia z rejestracji będzie kształtował się inaczej w latach kolejnych. Dla przykładu: obecnie minimalna pensja w stanie prawnym stanowi kwotę 2100 zł, w tej sytuacji w 2018 roku wspomniany limit będzie równy kwocie 1050 zł. Aby więc brak obowiązku dotyczył przedsiębiorcę, to miesięczny przychód jego działalności nie może przekroczyć kwoty 1050 zł.
Komu nie przysługuje zwolnienie
Należy zwrócić szczególną uwagę na fakt, że zwolnienie z rejestracji przysługuje jedynie osobom fizycznym, które to w sposób samodzielny podejmują działalność. Z tego też powodu zwolnienie z rejestracji nie przysługuje w przypadkach, gdy mowa o działalności wykonywanej w ramach spółki cywilnej. Zasadniczo więc działalność nieewidencjonowana ma zastosowanie w przypadku każdego rodzaju działalności. Działalności wymagające zezwoleń, koncesji lub licencji także zostały wykluczone z tego przywileju.
Okres przejściowy
Ostatnim ograniczeniem jest to, że każda osoba, która już prowadzi swoją działalność gospodarczą, nie będzie miała możliwości skorzystania przywileju działalności nieewidencjonowanej. Dzieje się tak za sprawą nowych przepisów, które mówią jasno o tym, że działalność nierejestrowaną będą mogli prowadzić jedynie ci przedsiębiorcy, którzy w okresie poprzednich pięciu lat nie prowadzili działalności gospodarczej. Jest to jednak mniej proste niż się wydaje. W przepisach wprowadzających ustawę Prawo Przedsiębiorców przewidziany jest pewnego rodzaju okres przejściowy. Za jego sprawą z działalności nierejestrowanej będą mogły skorzystać również te osoby, które: "w okresie 12 miesięcy przed dniem wejścia w życie ustawy (...) nie były wpisane do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (…) nawet jeżeli w okresie ostatnich 60 miesięcy przed dniem wejścia w życie tej ustawy wykonywały działalność gospodarczą."
Co to oznacza? Oznacza to nic innego jak to, że ustawa wyklucza z przywileju jedynie tych przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność gospodarczą obecnie a także tych, którzy prowadzili taką działalność po 30 kwietnia 2017 roku. W przypadku, gdy działalność została zakończona przed datą 30 kwietnia 2017 roku – w takim wypadku przedsiębiorca będzie mógł skorzystać z przywileju działalności nierejestrowanej bez obowiązku odczekania kolejnych 60 miesięcy.
