Firmy mogą przybierać różne formy prawne. Przedsiębiorcy mogą prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą albo wchodzić w spółki. Mogą to być zarówno spółki cywilne, jak i spółki osobowe oraz kapitałowe. Na tym jednak nie koniec, bo przedsiębiorstwa mogą się również na przykład łączyć w grupy kapitałowe. Definicja grupy kapitałowej znajduje się w art. 3 ust. 1 pkt 44 ustawy o rachunkowości (z dnia 29 września 1994 r.; Dz. U. 1994 Nr 121 poz. 591). Zgodnie z nią, przez grupę kapitałową rozumie się jednostkę dominującą wraz z jednostkami zależnymi. Do jej powstania konieczne są zatem minimum dwa podmioty, pomiędzy którymi istnieje związek kapitałowy.
Grupa kapitałowa - która jednostka jest dominująca, a która zależna?
Pomiędzy jednostkami występuje relacja nadrzędności i podrzędności dlatego ważne jest, żeby ustalić, który podmiot pełni funkcję nadrzędną, a więc jest jednostką dominującą. A taką może być albo spółka handlowa, albo przedsiębiorstwo państwowe sprawujące kontrolę nad jednostką zależną. Jednostkę dominującą charakteryzuje kilka cech. Po pierwsze, posiada ona bezpośrednio lub pośrednio większość ogólnej liczby głosów w jednostce zależnej. Po drugie, posiada udziały w jednostce zależnej oraz może kierować polityką finansową i operacyjną jednostki zależnej. Po trzecie, posiada udziały w jednostce zależnej oraz ma prawo do powoływania i odwoływania członków organów zarządzających, nadzorujących lub administrujących jednostki zależnej. Po czwarte, posiada udziały w jednostce zależnej i w okresie od poprzedniego roku obrotowego do momentu złożenia sprawozdania finansowego za poprzedni rok obrotowy więcej, niż połowę składu stanowią osoby powołane przez jednostkę dominującą do pełnienia funkcji zarządzających, nadzorujących oraz administrujących. Z kolei jednostka zależna to spółka handlowa albo podmiot utworzony i działający zgodnie z przepisami obcego prawa handlowego (pod warunkiem, że jednostka ta jest kontrolowana przez jednostkę dominującą).
Rodzaje grup kapitałowych
Wyróżnia się trzy rodzaje grup kapitałowych. Po pierwsze, są to operacyjne grupy kapitałowe, których celem jest wzmocnienie w obszarze działalności operacyjnej rynkowej pozycji spółki-matki przy pomocy spółek-córek. Kolejny typ to strategiczne (zarządcze) grupy kapitałowe, których celem jest tworzenie synergii pomiędzy działaniami spółek-córek. W ten sposób mogą się one wzajemnie wzmacniać oraz wspierać w działaniu. I wreszcie trzeci typ: finansowe grupy kapitałowe. Ich celem jest przede wszystkim maksymalizacja korzyści ekonomicznych i finansowych, a także minimalizacja strat finansowych. Są one zatem nastawione typowo na korzyści ekonomiczne i finansowe - mają działać tak, by jak najbardziej mnożyć zyski.
Grupa kapitałowa, a podatkowa grupa kapitałowa
Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. 1992 Nr 21 poz. 86), a dokładniej art. 1a ust. 1 tejże ustawy, wprowadza dodatkowe pojęcie: podatkowej grupy kapitałowej. Tworzą ją minimum dwie spółki prawa handlowego, które mają osobowość prawną oraz takie, które pozostają w związkach kapitałowych.
Grupa kapitałowa - która jednostka jest dominująca, a która zależna?
Pomiędzy jednostkami występuje relacja nadrzędności i podrzędności dlatego ważne jest, żeby ustalić, który podmiot pełni funkcję nadrzędną, a więc jest jednostką dominującą. A taką może być albo spółka handlowa, albo przedsiębiorstwo państwowe sprawujące kontrolę nad jednostką zależną. Jednostkę dominującą charakteryzuje kilka cech. Po pierwsze, posiada ona bezpośrednio lub pośrednio większość ogólnej liczby głosów w jednostce zależnej. Po drugie, posiada udziały w jednostce zależnej oraz może kierować polityką finansową i operacyjną jednostki zależnej. Po trzecie, posiada udziały w jednostce zależnej oraz ma prawo do powoływania i odwoływania członków organów zarządzających, nadzorujących lub administrujących jednostki zależnej. Po czwarte, posiada udziały w jednostce zależnej i w okresie od poprzedniego roku obrotowego do momentu złożenia sprawozdania finansowego za poprzedni rok obrotowy więcej, niż połowę składu stanowią osoby powołane przez jednostkę dominującą do pełnienia funkcji zarządzających, nadzorujących oraz administrujących. Z kolei jednostka zależna to spółka handlowa albo podmiot utworzony i działający zgodnie z przepisami obcego prawa handlowego (pod warunkiem, że jednostka ta jest kontrolowana przez jednostkę dominującą).
Rodzaje grup kapitałowych
Wyróżnia się trzy rodzaje grup kapitałowych. Po pierwsze, są to operacyjne grupy kapitałowe, których celem jest wzmocnienie w obszarze działalności operacyjnej rynkowej pozycji spółki-matki przy pomocy spółek-córek. Kolejny typ to strategiczne (zarządcze) grupy kapitałowe, których celem jest tworzenie synergii pomiędzy działaniami spółek-córek. W ten sposób mogą się one wzajemnie wzmacniać oraz wspierać w działaniu. I wreszcie trzeci typ: finansowe grupy kapitałowe. Ich celem jest przede wszystkim maksymalizacja korzyści ekonomicznych i finansowych, a także minimalizacja strat finansowych. Są one zatem nastawione typowo na korzyści ekonomiczne i finansowe - mają działać tak, by jak najbardziej mnożyć zyski.
Grupa kapitałowa, a podatkowa grupa kapitałowa
Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. 1992 Nr 21 poz. 86), a dokładniej art. 1a ust. 1 tejże ustawy, wprowadza dodatkowe pojęcie: podatkowej grupy kapitałowej. Tworzą ją minimum dwie spółki prawa handlowego, które mają osobowość prawną oraz takie, które pozostają w związkach kapitałowych.
